Текстот што можете да го прочитате подолу е продолжение на овој текст кој вчера беше објавен на блогот.

До својата педесет и втора година од животот, јас го живеев најдосадниот и наједноличниот живот на просечен кочијашки и цилиндрашки граѓанин: Бев уредна нула меѓу масите уредни сиви нули, се досадував во таканареченото вршење на своите ништожни должности, извршив три и пол илјади попладневни неделни прошетки до цигланата или до павилјонот во паркот на крајот од градот, живеев мирен и неописливо едноличен брачен живот со својата законска жена, со неа направив три девојчиња (три глупави гуски), имав сосема пристоен граѓански приход како правен референт во една индустриска организација, бев правен застапник на Домашни претпријатија и фирми, со еден збор: за мене, за мојот личен, приватен или јавен живот, не би можело да се напише ниту една единствена реченица која ја надминува рамката на најнормалните прописи на сивата и безлична шема според која живеа илјадници и илјадници цилиндрашки нули ширум целата наша родољубива татковина и во сите безбројни родољубиви цивилизации ширум целата земјина топка.

Околу мене, самозаљубените скелети на моите ближни постојано нешто зборуваа и приговараа, јас одвреме-навреме се вознемирував на судските рочишта како правен застапник на мојот работодавец, во праведна одбрана на т.н. колективни интереси на фирмата, во однос на производи за домаќинства, од еден мој далечен роднина наследив многу убаво лозје со дрвен летниковец, живеев во здодевниот семеен круг со мојата госпоѓа, ќерка на ограничен фармацевт од провинција, кој со својот лековит чај за варење ги расипа цревата на една цела генерација и со истиот тој чај изгради три трокатни куќи во нашиот град, живеев во еден убав, сончев, претставителен стан со балкон, во една од овие трокатни куќи од „чаевите за варење“ (што беше во мој посед, затоа што аптекарот ми ја даде таа куќа како знак за неговата посебна наклонетост), се дружев со некои братучеди на мојата сопруга, со високи чиновници од нашиот чиновнички ред, и, живеејќи така целосно како сопственик на куќа и како службеник, се движев во кругот на истиот тип на чиновници и сопственици на домови, не занимавајќи се – секако – со нашата домашна вулгарна политика, немајќи никакви посебни страсти, слушајќи кога другите зборуваа за војни, битки, авантури, големи планови и воопшто за големи работи и случувања, и така воглавно живеев: слушав, пушев цигари и спиев во недела до девет наутро, а во обични денови до седум и пол; минимум девет часа за одмор на нервите и за добро и мирно варење на храната.

За сликарството слушав со години, и тоа многу, затоа што мојата сопруга три години студираше на Академијата за сликарство, не е познато зошто, бидејќи немаше речиси никаков талент за сликање, но сепак ѝ остана наклоноста кон сликарството, посетуваше уметнички изложби, купуваше слики, и затоа господата сликари – уметници, самите го украсуваа мојот дом со своите посети, и кај нас дома многу се зборуваше за слики, за сликање, за продажба на слики, а и за сликарството – одвреме-навреме – како такво; се зборуваше многу и за музика, затоа што кај моето постаро девојче Агнеза открија особено убав сопран, а мојата сопруга ја пикна во конзерваториумот, и како што Агнеза се подготвуваше да стане пејачка (за голема кариера како колоратурна пејачка), кај нас дома многу се свиреше, пееше, се зборуваше за опера, за концерти и за уметност, а со оглед на тоа дека мојата госпоѓа генерално беше сестрана и во нашите мали и заостанати околности беше сметана за една културна, многу негувана, во најубава смисла на зборот, убава душа и како што јас повторно се вратив во природниот свет како наивно гостопримлив човек, низ мојата куќа минуваше еден куп народ; Јас ги сакав гостите, уживајќи во нивната дружељубивост, секогаш подготвен за услуга, како личност, како што ми се чинеше мене, претежно почитувана и, повеќе или помалку, драга на сите.

Тука, во нашиот мал град, има многу озборувања и клеветења на сите страни (како во сите мали места кои сакаат да ја играат улогата на метрополитски центри и да извршуваат некои мисии во темни и заостанати провинции многу над сопствената моќ), но за мене, колку што јас можев да проверам сè додека не наполнив педесет и две години, никогаш не се слушна ниту еднен особено негативен или особено злобен збор.

Имено, бев потполно безимен и невидлив, толку дискретен, што никој всушност не ни забележа дека сум жив. За мене никој никогаш не рекол дека јас би украл нешто од некого (сребрена лажица или шкаф), никој за мене не можеше да тврди дека сум изел некому нешто, дека на нечија сметка сум се пикнал на некое подобро или попрофитабилно место, и во тој смешен вртлог на нашата домашна глупост, никој не го валкаше моето име со нешто посебно: тоа дека бев сексуално болен уште во најраната младост, тоа беше претежно непознато, а освен таа дамка, немаше ништо посебно во мојот претходен живот, па дури и да се знаеше тој срам, тоа за нашите околности ќе беше нешто навистина најневино што можеше да се лансира за една драга и, повеќе или помалку, угледна, цилиндрична, граѓанска личност која ја има својата угледна позиција, својата богата сопруга, неколку куќи на главните улици, неговиот летниковец и неговата тековна сметка во солидните банки во центарот.

(Дека јас сум сексуално заразен развратник кој ја заразил сопствената сопруга, дознав дури подоцна, кога ветрето почна да дувка околу мене, кога сè околу мене преку ноќ беше нарушено и кога паднав во центарот на вниманието на нашето јавно мислење: дека носам рогови, дека мојата сопруга седум години имала куќен пријател, дека по сопствено признание јас сум блудник, па дури и дека моите деца не биле мои деца; ова го слушнав само во оној дел од своето животно патување кога се прекина триесетгодишната тишина и кога при општото чистење на предрасудите, излегов како сосема различен човек од оној кој цел живот мислев дека сум, а и моите блиски.)

Бидејќи човек може да дотурка до шестата деценија без воопшто, ниту за еден момент, да го живее својот личен живот. Најпрво тука се разноразните гњаважи на слабоумното и растресено детство, а потоа следат романтиките, војните, авантурите, жените и пијанствата во полуслепите заноси на првата младост, сето тоа беше, како да кажам, во галоп: човек немаше време ни да се сврти назад во таа луда трка на настани и шаблони, а кога конечно застанав за конечно да се средам  и трезвено да сфатам што навистина се случува со мене, се испостави дека од огледалото ме гледа еден срозан старец, со подочњаци и парадентоза, смешно надуена торба со дебел врат и надуен подбрадок, тажна појава на ќелав, досаден идиот и мрзливец, кој во раката држи детски дрвен меч, донекаде параноично убеден дека оваа кревка трска е рапирот на чистата морална убеденост со кој  може да се бори за честа на знамето и чесноста против цела една мала, заостаната и смешна цивилизација.

Од оној краткотраен период на државна служба, кога во рамките на една збунета изборна влада поднесов оставка како шеф на кабинетот на еден слабоумник, и кога се оддадов на правната служба во индустриските струки, фабрики за миризби и  парни пилани, па сè до крајот на мојот брак со госпоѓа Агнеза, мојата сопруга, ќерката единица на аптекарот, која ја земав од чиста младешка љубов, јас го поминав целиот свој живот зафатен со туѓи прашања, кршејќи ја својата не премногу надарена и организирана глава со грижите на другите.

Истрајно и пожртвувано, баш самаритски, ги сакав сите мои ближни околу мене и, осветлувајќи некои од моите одредени приватни неуспеси или непријатни искуства со луѓе со трајно сочувство кон страдалници, се тешев и се смирував со блага, скоро христијанска добронамерност. Ако некој ме измамеше за потпис на меница, јас начелно никогаш не се лутев и никогаш не се случило на такви измамници да не им потпишам меница и по вторпат: Јас секогаш знаев да најдам некаков добар, или барем само пофален потег на тој поединец како доказ дека „тоа со меницата му се случило во момент на слабост.“

„Луѓето се такви“, така зборував, помирувајќи се во себеси со мојата основна дружеубива идеја дека луѓето треба да бидат сакани, затоа што тие се повеќе глупави отколку злобни, верувајќи некаде длабоко, интимно во себе, дека сѐ уште никој, низ долги и долги векови на човечкото искуство, не открил лек за човечката глупост и тоа овака како што е денес, получовечко, а полуглупаво, ќе трае прилично долго за време на збунетоста околу нас и во нас.

Набудувајќи ги луѓето со прилично свежа љубопитност, забележав како луѓето се валкаат едни со други со некаква неразбирлива, длабока потреба која се јавува кај човекот како гравитација: во луѓето постои мрачна сила која влече го надолу, кон земјата, кон калта. Луѓето меѓусебно се прогонуваат и се чувствуваат прогонувани од движење, од погледи, од зборови, луѓето меѓусебно се душкаат како ѕверови, луѓето всушност се двоножни животни, луѓето меѓусебно си крадат мисли и пари (како мајмуни во дождовната шума што меѓусебно си крадат банани), и кога ќе се изнакрадат и кога ситото им пождригнува, тогаш задоволно си тераат валцери, мокрејќи во подземниот писоар на некој нечист ноќен клуб, каде оддалеку, преку превезот од чад и мирисот на катранот, ѕвонливо допира звукот на слаба музика: добро ни оди, се изнајадовме туѓи маки, нè носат на перници, пијани сме, фала му на Бога.

Топло месо завиткано во ткаенина, одвоено од природата, поставено на задните нозе: во црква, во судница, на театарска сцена, во проповедница, на катедра, во писоари, во крчми, во касарни, ова топло месо облечено според таинствените правила на разноразни историски костими, класифицирани во таинствени касти, национализирано човечко месо во облека според ѓаволски строј, тоа јадно  човечко месо целосно се губи пред бесконечно големиот број на отворени прашања, неснаоѓајќи се со збунетоста, одвоено едно од друго, тоа се чувствува исклучиво како свое сопствено месо, ја заборава меснатата сличност со својот месен ближен, и така од страв и глупост меѓусебно си ги гризат грлата, се претвораат во животни поради стравот и ужасот од темнината.

Луѓето се исполнети како слама, со воспитување, суеверие, предрасуди и лаги, луѓето играат улоги како марионети во оркестри, играат онака како што некои други ги навиле, според туѓ такт на музика која за нив, такви какви што се, е потполно несфатлива и неразбирлива. Луѓето се бркаат во слабоумниот круг на таканаречениот социјално условен рингишпил и, како на вистински панаѓурски рингишпил, овие возачи на дрвените коњчиња со општествени предрасуди се вистински убедени дека галопираат со неверојатна брзина во затворениот круг на „успехот“.

А кога одвреме-навреме таквиот панаѓурски рингишпил ќе се распадне, и кога овие обезглавени кутри коњаници неочекувано излегуваат од рутината, избезумените јавачи на своите кариери не се снаоѓаат без дрвените коњи, а јас сѐ уште не сум имал можност да запознаам ниту еден друг т.н. паметен и нормален човек кој би бил толку смел за да го поживее својот живот сам за себе, без своите деловни писма, без своите параграфи, без својата канцеларија со сад за плукање и  печат, со еден збор: без предрасуди и без верба во дрвени богови.

Офицери по изгубени војни, без коњи и без пцовки, пропаднати банкари без кредитна вредност, пејачи без глас, отпуштени чиновници, отфрлени политичари, сите овие панаѓурски кловнови, како морнари во поплави, пливаат во струја од предрасуди во ѓубре, заборавајќи ја суштината на нивната човечка супстанција; овие сламени кукли се убедени дека карневалот навистина заврши трагично само затоа што ветрот ги разнесе нивните кловновски капи. Ако тоа случајно им се случеше на другите маски, ќе им беше смешно.

Луѓето секогаш се радуваат на туѓата несреќа, заборавајќи дека таа туѓа несреќа е лично нивна. За сè што е човечко, јас отсекогаш сум имал слабост на разбирање според стариот класичен рецепт, а тоа е дека сите човечки слабости се всушност елементи на онаа човечка тајна  која од човекот создава бедник достоен за сожалување. Луѓето меѓусебно се мамат,  се лажат едни со други лице во лице, се мамат со ласкање и проѕирно превртливо додворување, и ова честопати  искрено и чесно им се чини дека е неразмерно похрабро отколку едни на други да си ја кажуваат голата вистина.

Луѓето се себични затоа што не се сити, затоа што се плашат од глад,  зловолни се затоа што се понижени и затоа што им е нанесена неправда, тие се неправедни, секако, но нивните блиски не се праведни и кон нив, тие се несреќни, повредени, лути, во партали, хрчат под смрдливи пердуви, завидувајќи си едни на други за ѓезве за кафе, за чиста перница, за нов велосипед, лелекајќи за секоја мала работа како чавки на гранка кога се правдаат (дијалектички, веројатно) пред трупот на некој непознат јунак за тоа кој имал право на првенство да се нагости со човечко око.

Луѓето треба да бидат сакани, треба да им се биде на услуга, при рака, во гостопримливиот став на домаќинот, со гримаса на неговиот образ кој е добронамерно насмеан, со слатка гримаса, како марципан, како новогодишно прасе на излогот на слаткарницата, јас тоа го проповедав како општествен принцип и јас со години се раководев според тоа основно начело!

Луѓето секогаш треба да се дочекуваат со отворена врата и раширени раце, да се примаат луѓе со двете раце, непосредно, да се биде духовит, да ги забавуваш ако се лошо расположени, да ги гостиш, да купуваш риба, мајонез, дивеч, вино, тутун, сирење (многу различни сирења и јужно овошје), човек треба весело да се врати дома со пакети, со шишиња, во топла, загреана, осветлена соба каде што го чекаат богато поставени маси, така мислев дека е добро, но така ја негував дружељубивоста и во мојата куќа бев домаќин на цели гужви од ништожници и глупаци, идиоти и измамници во бескрајни серии.

Треба по цели ноќи да ги слушате туѓите глупости, да трпите туѓо самољубие, да се восхитувате на туѓите шеги, да слушате будалеста, неталентирана свирка на дилетанти – така си зборував сам на себеси и така според своите сопствени автосугестивни упатства потрошив цел еден живот, под влечката на сопственото гостопримство, подготвен за сите услуги, самодоволен, благонаклонет и малку глупав слабоумник, кого неговите сопствени пријатели го сметале за безопасен, прилично досаден гњавеж, во чиј дом не е претерано забавно, но сосема пристојно се готви, а се сервира (скоро секогаш) релативно добро вино .

Во облаците од чад, во бунилото на алкохол, од глупавата наметливост и од лошо воспитаната дрскост, од злобата на туѓите јазици, во мене со години се таложеше еден мачен талог од заситеност, гадење и некој неодреден, но сепак вознемирен немир, кој во присуство на одредени поединци знаеше да добие облик на избезумена раздразливост. Сепак, одвреме – навреме, ми се чинеше премногу глупаво да изгубам цела ноќ со дрдорливци кои слабоумно истрајно секоја вечер дрдореа за едното исто: за некакви партии, за партиски клевети и трикови, за устави, за битки, и тоа беше претворено во бесконечно здодевно брборење, кокодакање и глумење некаква важност.

Не е дека и претходно не сум забележувал очигледни знаци на стареење кај релативно млади луѓе, мрзоволна загриженост за мрачните денови, отсуство на воодушевување за племенити и несебични чувства, срамежливо криење на своите уверувања, невообичаено развиено чувство за самољубие, а особено за сопственост: ова е „мојот покрив“. „моето знаење“, „мојата сопруга“, „моето верување“, „моите книги“, „моите приходи“ (општо: „сѐ мое“), па затоа, кога веќе младите луѓе држат пелтечни монолози преувеличувајќи го значењето на секое, дури и најнезабележителното нарушување на „своето“ варење, што ли ќе биде со овие млади господа, превеаните наши интелектуалци и стрелци за една или две децении, па така се запрашав и јас, малку сомнителен кон тие дрдорливи докторски деца, нивните школски другари, кои веќе ја создале следната сенилна докторска генерација танчери, славни правници и асистенти на марвинските клиники и лудниците.

Забележував дека луѓето под својата маска се всушност нељубезни, студени, сурово рамнодушни кон сè што во моментот не припаѓа во нивната сфера на непосреден интерес, дека се ограничени, досадни, наметливи, дека се озборуваат заради неверојатна заслепеност, дека не си ги исполнуваат обврските, не ги плаќаат долговите, дека мајмунски слепо, ограничено, празноверно, суетно, лакомо се грабаат за животни пробивања (претежно пробивања на цревата и телесни удобности), и во такви потиштени, всушност видовити, расположенија, јас би се оддалечил од тој човечки шум, затоа што во мојата штала со овие преживари одвреме-навреме станува премногу загушливо. Кога си заедно со луѓето смрди, ама е топло. Во осаменоста е празно. И ние многу добро знаеме што всушност има под нечија опашка, но без тоа душкање не може да се живее.

(крај)

Извор.