На денешен ден во 1902 година починал познатиот француски писател, Емил Зола. Неговите дела и општествени заложби го направиле еден од најпознатите француски книжевници, но и историски личности. Со оглед на неговата борба за правдата и вистината, во тие времиња тој стекнал и многу непријатели. Па оттаму, неговата чудна смрт поттикнала многу шпекулации, а во продолжение прочитајте за овие настани…

Најпознатиот француски писател на своето време починал на 62 години под чудни околности. Емил Зола и неговата сопруга Александрин се вратиле во нивната куќа на улицата „Бруксел“ во Париз на 28 септември. Времето било влажно и студено, и со цел да се стоплат, во нивната спална соба запалиле оган. Тие спиеле со затворен прозорец и Зола ја заклучил вратата, како и секогаш. Во последните неколку години биле упатени многу смртни закани кон него. Без да сфатат што се случува, тие двајца полека вдишувале гасови од јаглерод моноксид. Во три часот наутро и двајцата биле будни и се чувствувале лошо, но Зола ја спречил Александрин да ги разбуди слугите поради, како што мислел, обичен проблем со желудникот. Тоа било фатална одлука, а подоцна таа не можела да се помрдне кога тој станал од креветот, веројатно за да го отвори прозорецот, и паднал на подот.

Во 9 часот наутро, било очигледно дека нешто не е во ред, па морале насилно да ја отворат вратата од собата. Зола бил на подот, мртов или речиси мртов. Александрин лежела на нејзиниот кревет, без свест. Веднаш биле повикани лекари и 20 минути (а можеби и повеќе) му давале вештачко дишење на Зола, но залудно. Александрин била пренесена во клиника за да закрепне. До раните попладневни часови, таа испратила порака до љубовницата на нејзиниот сопруг, Жан Розеро и нејзините две деца (чиј татко бил Зола), Денис и Жак. Денис штотуку го прославила нејзиниот 13-ти роденден, а Жак наполнил 11 години. Шокираната Жан веднаш заклучила дека Зола е убиен.

Жан Розеро била 27 години помлада од Зола и била негова љубовница од 1888 година, ситуација што Александрин неволно ја прифатила бидејќи таа и Зола немале деца. Љубовницата не била единствената личност што мислела дека има нешто сомнително околу смртта на Зола. Тој создал фанатични непријатели од редовите на националистичката десница со неговиот напад врз властите за аферата Драјфус. Во меѓувреме, неговото тело лежело во отворен ковчег покриен со цвеќиња во куќата во Париз.

Алфред Драјфус бил еден од оние што дошле да оддадат почит, а тоа било првпат Жан и двете деца да отидат во куќата. Александрин се вратила од клиниката и на 5 октомври (недела), толпа од околу 50.000 луѓе отишла на погребот на гробиштата Монмартр, на која присуствувале владини министри, службеници и делегации на рудари и масони. Војниците го спуштиле оружјето додека поминувала поворката. Освен Драјфус, еден од присутните бил и Анатол Франс, која одржал говор за пофалба на Зола. „Зола“, рекол тој, „заслужува добро од својата земја затоа што не ја загуби вербата во нејзината способност да владее законот“ и заклучил, „тој беше момент во историјата на човечката совест“.

Се ширеле гласини дека Зола е убиен. Со цел да се открие вистината, била поведена истрага и специјалистите направиле тестови во куќата во Париз. Запалиле оган, но имало малку знаци за испарувања на јаглерод моноксид, па дури и заморчиња биле затворени во собата, а тие преживеале и биле неповредени. Оџакот бил демонтиран, но не било пронајдено ништо од големо значење, иако количината на саѓи укажувала на тоа дека оџакот не бил правилно исчистен. Патологот, очигледно со желба да ја смири ситуацијата, одбил да ги објави извештаите на експертите во јавност и објавил дека смртта на Зола била предизвикана од природни причини.

Години подоцна, во 1953 година, едно писмо испратено до еден француски весник тврдело дека Зола бил убиен од производител на шпорети кој бил против Драјфус, додека се поправал покривот на соседната куќа. Тој и неговите луѓе намерно го блокирале оџакот на куќата на Зола без никој да забележи во општото влегување и излегување од куќата, а потоа следниот ден тивко го одблокирале, без да бидат забележани. Наводно, во 1927 година, додека лежел на смртната постела признал што направил. Некои биографи на Зола го прифатиле признанието, но Фредерик Браун во својата магистерска биографија доаѓа до заклучок дека приказната можеби била вистинита, но дека тоа повеќе не е возможно да биде сосема потврдено.

Зола не останал вечно на гробиштата Монмартр. Во 1908 година, неговите посмртни останки биле ексхумирани и пренесени низ Париз за да бидат погребани во Пантеонот, почесниот мавзолеј на француските великани. Имало многу туркање додека лутите националисти се обидувале да ја запрат поворката. Полицијата и војниците ги вратиле назад, а ковчегот бил однесен и поставен на високиот катафалк. Следното утро претседателот присуствувал на церемонијата на повторното погребување. Александрин, Жан и двете деца биле таму. Таму бил и неизбежниот Драјфус, кон кого биле испукани два куршуми од пиштол од страна на човек кој стоел блиску до катафалкот, новинар по име Луи Грегори. Тој бил совладан од полицијата. Драјфус се здобил со лесна рана на раката. Откако завршил целиот настан, Александрин, Жан и децата влегле во криптата, каде што Емил Зола бил погребан покрај еден друг книжевен титан, Виктор Иго.

Извор.