Одговорот на Толкин на писмото на нацистичките власти кога се обидувал да го објави „Хобитот“ во Германија…

Во 1938 година, само една година пред почетокот на Втората светска војна, Џ.Р.Р. Толкин се обидувал да го објави романот „Хобитот“ во странство. Издавачот на Толкин работел на тоа да се објави романот во Германија, каде што, за време на владеењето на Адолф Хитлер, антисемитизмот веќе бил широко распространет.

Пред да биде објавен „Хобитот“, Толкин бил запрашан дали има ариевско потекло, и дали е Евреин или има еврејско потекло. Толкин одговорил вака:

„Драги господа,

Ви благодарам за вашето писмо.…. Жал ми е, но не ми е јасно што мислите кога велите „Ариш“. Јас немам ариевско потекло: тоа е индоиранско; колку што ми е познато, ниту еден од моите предци не зборувал флиндустански, персиски, ромски или други сродни дијалекти. Но, ако добро разбирам дека се прашувате дали имам еврејско потекло, можам само да ви одговорам дека жалам што (колку што ми е познато) немам предци од тој надарен народ. Мојот пра-прадедо дошол во Англија во осумнаесеттиот век од Германија: основниот дел од моето потекло е чисто англиски, а јас сум Англичанец – што треба да биде доволно.

Сепак, се навикнав со гордост да гледам на моето германско име и продолжив да се чувствувам така и во текот на периодот на жалната војна, кога служев во англиската армија. Меѓутоа, не можам да се воздржам и морам да посочам дека ако дрските и нерелевантни прашања на овој син стануваат правило во прашањата поврзани со книжевноста, тогаш не е далеку времето кога германското име повеќе нема да биде извор на гордост.

Вашето барање е несомнено направено со цел да се усогласи со законите на вашата земја, но сосема несоодветно би било тоа треба да се однесува на субјектите на друга држава, дури и ако има (иако нема) какво било влијание врз заслугите на мојата работа или нејзината соодветност за објавување, од кои се чини дека сте се задоволиле без да се повикате на моето потекло.

Верувам дека овој одговор ќе биде задоволувачки и останувам верно ваш,

Џ. Р. Р. Толкин“

Во писмо напишано некое време подоцна до неговиот син, Толкин повторно го изразил својот презир кон нацистичка Германија и го опишал Хитлер како „проклет мал незнајко“:

„Сепак, претпоставувам дека знам подобро од повеќето која е вистината околу оваа „нордиска“ глупост. Како и да е, имам горчливо и лично незадоволство поврзано со оваа војна – што веројатно би ме направило подобар војник на 49 години отколку што бев на 22: против тој проклет мал незнајко Адолф Хитлер (чудната работа во врска со демонската инспирација и поттик е тоа што на ниту еден начин не го подобрува чистиот интелектуалниот раст: тоа главно влијае на чистата волја). Уништувајќи, изопачувајќи, погрешно применувајќи и правејќи го засекогаш проколнат тој благороден северен дух, кој дал врвен придонес за Европа, кој некогаш сум го сакал и сум се обидел да го претставам во неговото вистинско светло.“

Толкин не само што ги презирал нацистите на морално ниво, туку и како академик и писател на фантастика, тој без сомнение бил погоден од фактот што нацистите ја преземале европската митологија, која тој во голем дел ја користел како инспирација за „Хобитот“ и „Господар на прстените“ и ја изопачиле за да ја втурнат во нивниот наратив за „супериорна раса“. Толкин не само што ја разоткрива суровоста на нацистичката идеологија, туку и нивната глупост и незнаење.

Извор.

Leave a comment