Издавачката куќа „Артконект“ неодамна ја збогати својата едиција „Измислени светови“ со издавање на романот „Заробеништво“ од унгарскиот писател „Ѓерѓ Шпиро“, во превод на Златко Панзов.

Како што велат од „Артконтект“, „Заробеништво“ е вешт спој од историски и авантуристички роман кој во детали го отсликува времето во кое се одвива дејството, но исто така одлично ги доловува психолошките длабочини на главниот лик. Историските ликови и случувања се извонредно преплетени со фикцијата, што сведочи за вештината на авторот да ја употреби имагинацијата за да им додели на фактите комплексност и нови толкувања.

За што се работи во книгата?

Во првиот век од новата ера, токму во периодот кога се одвива распнувањето на Исус Христос, еден млад Евреин по име Ури ќе се најде вплеткан во низа неочекувани настани кои ќе го променат текот на историјата на неговиот народ. Иако Ури е болезлив и се интересира само за книги, ќе биде принуден да го напушти својот дом во Рим и да тргне на патување во Ерусалим и во Александрија, кое целосно ќе го пресврти неговиот живот.

Што рекоа за книгата?

„Паблишерс викли“:

„Неверојатно е како фасцинантноста на историските ликови во книгата (како Калигула, Понтиј Пилат или Исус) е еднаква на онаа на ликовите што се измислени. Ѓерѓ Шпиро маестрално гради уникатен поглед кон бурната историја преку очите на неговиот скромен, обичен, секојдневен јунак.“

„Вол стрит џурнал“

„Монументално дело пронижано со историски детали и изградено врз возбудлив и интригантен заплет. Сосема оправдано, „Заробеништво“ важи за едно од најважните дела во современата европска литература.“

Романот е издаден како дел од проектот „Пораки на надеж: инспиративна европска литература“ на издавачката куќа Артконект, поддржан од програмата Креативна Европа на Европската Унија.

Во продолжение прочитајте го и извадокот од романот кој издавачката куќа „Артконект“ го споделија со мене:

Извадок од романот „Заробеништво“ од Ѓерѓ Шпиро

Превод од унгарски јазик: Златко Панзов

Прва книга

Од Рим до Ерусалим

– Задутре заминуваш за Ерусалим!

Ури се расони.

 Татко му стоеше над него.

Ури се поткрена над парталите под него, го зеде свитокот што му испадна од раката и погледна со извинувачки поглед нагоре, седнат. На усните му се појави збунета полунасмевка, како и секогаш кога жив ќе го фатеа, а секогаш го фаќаа, дури и ако немаше направено ништо лошо.

Татко му постоја уште некое време во слабо осветлениот агол, сивото февруарско попладне во дворот му го осветлуваше сериозното, забрадено лице, испупчените јаболкца, длабоко поставените очи, малиот квадрат исечен во ѕидот светеше над разбушавената, мрсна коса на Ури. Татко му беше мрачен, веќе не гледаше во него, зјапаше во дворот, а потоа ненадејно се сврти и со рамото со огромна сила го турна тепихот обесен на вратата – со тој гест го искажуваше своето длабоко незадоволство од синот, од сопствената ситуација и од Создавањето, воопшто.

Ури уште немаше испливано на површината на сопствената свест, но можеше да го почувствува срамот што татко му го фати на дело: заспал читајќи. Попладне можеше да спие, немаше што да прави и можеше да се вовлече во своето ќоше кога и да посакаше, дури и да спие, но сепак се покаја. Читањето како да беше покајание за некаков првороден грев што не го сторил. Сакаше да чита, тоа најмногу го сакаше.

Се исправи со свитокот в рака, го истегна болниот крст, го изврти вратот за да го искрцка, ги истегна рамената, се наведна зјапајќи низ прозорецот.

Мокро, влажно, свежо беше како за почетокот на февруари во Рим. Ури се стресе. Во душата уште му пливаа сликите од сонот, сè подлабоко и подлабоко тонејќи, небаре беа риби што бегаа во тињата на Тибар, и се соединуваа со слабите светла во дворот. Сонот не можеше да биде непријатен, бидејќи од него остана некакво си пријатно чувство, некаква си слика исполнета со надеж, која залудно се обидуваше да ја врати. Како навистина да беше заживеал во својот сон. Низ дворот минуваа луѓе, доволно далеку за да не може да ги препознае, гледаше само мноштво контури. Веројатно беа жени, бидејќи во ова време мажите си ги бркаа своите работи.

Очите на Ури не гледаа најдобро.

И нозете му беа слаби, одењето му предизвикуваше болки во стапалата и зглобовите, често го болеше и половината, уште како дете се покажа дека десниот колк му беше подолг од левиот, но најпроколнати му беа очите: јасно гледаше само одблизу. Не беше отсекогаш така, до единаесеттата или дванаесеттата година знаеше сè што прават момчињата на негова возраст, но потоа ги пропушти нивните игри, се движеше понесигурно од нив, мижуркаше и сè поблиску ја приближуваше главата до свитоците кога читаше. Отпрвин не му пречеше, не забележа ништо бидејќи се случуваше постепено, само главата го болеше често.

Евсевиј, учителот кој работеше со него во домот за молитва со уште десет или петнаесет други момчиња, за што беше платен од заедницата, му кажа на Јосиф дека забележал оти Ури не гледа добро. Јосиф се побуни: никој во неговото семејство немал лош вид, па не можеше да има ни неговиот син. Наставникот одмавна со главата. Јосиф имаше само еден син, првородениот, а по раѓањето на девојчето, жена му веќе не остана бремена, па учителот разбираше дека состојбата на Јосиф е тешка.

– Вистина ли е дека не гледаш добро? – го праша остро татко му таа ноќ.

Отиде до најоддалечениот агол на големата соба и го праша колку прсти покажува. Големата соба не беше пространа, но раката сепак беше далеку, беше темно, маслената ламба едвај трепереше, но чадеше како и секогаш и му пречеше. Ури воздивна и рече два. Од молкот разбра дека згрешил.

Оттогаш им се влошија односите.

Дотогаш беше единственото момче, единствениот човек што Јосиф успеал да го зачне. Дотогаш беше миленик. Татко му беше среќен што синот научи да пишува и брои пред неговите врсници, се фалеше со него, а го воведе и во своите деловни идеи како да беше веќе возрасен.

Половина година подоцна, татко му го повтори опитот. Ури тогаш чесно си призна дека не гледа колку прсти покажува татко му.

– Зашто не сакаш да видиш! – луто се развика Јосиф.

Оттогаш го прогонуваше таа реченица.

Татко му го избегнуваше. Не сакаше да знае дека син му не гледа. Лекарите велеа дека исушената смола од балсамово дрво помага со очното перде и кратковидноста, а бидејќи Јосиф претходно тргуваше со балсам и со урми и понекогаш уште му носеа од тие јудејски стоки, му нареди на Ури секоја вечер да става облоги на очите, мелем од балсамова смола. Ури посветено ставаше облоги врз очите – му се гадеше од мирисот на балсамот, а видот не му се подобруваше. Половина година подоцна, кога Ури повторно не виде колку прсти покажува татко му, Јосиф рече: не ставај веќе облоги, мелемот е скап.

На Ури му олесни, но падна во очај.

Умееше да чита. Ако многу се напрегнеше, можеше да гледа подалеку, а ако направеше мала инка со прстите на раката и ако погледнеше низ неа, можеше да види уште подалеку. Додуша, само во ограничен круг, но навистина далеку. Така вежбаше во својата осаменост, полека почна да се повлекува во своето мало дувло, та едвај излегуваше во дворот: можеше добро да види сè внатре, во своето мало ќоше, таму сè беше блиску. Погледнуваше кон дворот низ отворот на прстите и така видот му досегнуваше дури до најоддалечените катчиња.

Дворот беше простран и не се знаеше каде му е крајот. Всушност, немаше ни почеток ни крај.