Хенри Милер (26 декември 1891 година – 7 јуни 1980 година), познатиот американски писател, важел за дисциплиниран писател. Имајќи ја предвид врската помеѓу читањето и пишувањето, како и важноста на учењето на паралелните вештини на овие две работи, не е за изненадување тоа што тој бил и ненаситен читател и без страв го признавал позајмувањето и пренаменувањето на идеите. Во „Книгите во мојот живот“, првично објавена во 1952 година, тој нуди уникатна перспектива за неговиот пристап кон читањето, користејќи го тоа како средство за поголема медитација за односот на нашата култура не само со книгите, туку и со самото знаење. Во продолжение прочитајте го текстот и извадоците од книгата објавени од Марија Попова за Тhe Мarginalian.

Сознанијата на Милер првенствено допираат до современите грижи за недостатоците на индустријализираното образование:

„Во ова време, кое верува дека постои скратен пат до сè, најголемата лекција што треба да се научи е дека на долг рок, најтешкиот пат е и најлесниот. Сè што е изложено во книгите, сè што изгледа толку ужасно витално и значајно, е само мал дел од она од кое произлегува и кое е во моќта на секого да го допре. Целата наша теорија за образование е заснована на апсурдната идеја дека мора да научиме да пливаме на копно пред да се фрлиме во вода. Тоа се однесува и на потрагата по уметност, како и на потрагата по знаење. Луѓето сè уште учат да создаваат преку проучување на делата на другите луѓе или преку правење планови и скици кои никогаш не биле наменети да се материјализираат. Уметноста на пишувањето се учи во училницата, а не во средината на животот. На учениците сè уште им се даваат модели кои треба да одговараат на сите темпераменти, на сите видови интелигенција. Не е ни чудо што создаваме подобри инженери од писатели, подобри индустриски експерти од сликари.

Моите средби со книгите ги сметам за мои средби со други феномени од животот или мислата. Сите средби се конфигурирани, а не изолирани. Во оваа смисла, и само во оваа смисла, книгите се дел од животот исто како дрвјата, ѕвездите или изметот. Немам никаква почит кон нив сами по себе. Ниту пак ги ставам авторите во некоја посебна, привилегирана категорија. Тие се како другите луѓе, ни подобри, ни полоши. Тие ги искористуваат моќите што им се дадени, исто како и секое друго човечко суштество. Ако ги бранам одвреме-навреме – како класа – тоа е затоа што верувам дека, барем во нашето општество, тие никогаш не го постигнале статусот и вниманието што го заслужуваат. Големите, особено, речиси секогаш биле третирани како жртвени јагниња.“

Но, централната грижа на Милер е еден вид анатомија на влијание, надеж да се обрати алхемијата од каде доаѓаат добрите идеи на писателот преку почитување на неговите извори на креативна искра:

„Главната цел што лежи во основата на ова дело е да се оддаде почит таму каде што треба, задача за која однапред знам дека е невозможна за исполнување. Доколку го направам тоа правилно, ќе морам да клекнам на колена и да ѝ се заблагодарам на секоја трева што пораснала. Она што главно ме мотивира во оваа суетна задача е фактот дека генерално знаеме премалку за влијанијата што го обликуваат животот и делото на писателот. Критичарот, во својата помпезна суета и ароганција, ја искривува вистинската слика до степен на препознавање. Авторот, колку и да мисли дека е искрен, неизбежно ја прикрива сликата. Психологот, со својот еднонасочен поглед на нештата, само ја продлабочува замагленоста. Како автор, не се сметам себеси за исклучок од правилото. И јас сум виновен за менување, искривување и прикривање на фактите – ако воопшто постојат „факти“. Мојот свесен напор, сепак, беше – можеби со грешка – во спротивна насока. Јас сум на страната на откровението, ако не секогаш на страната на убавината, вистината, мудроста, хармонијата и постојано еволуирачката совршеност. Во ова дело фрлам свежи податоци, за да бидат оценети и анализирани, или прифатени и уживани заради уживање. Секако, не можам да пишувам за сите книги, па дури ни за сите значајни книги што сум ги прочитал во текот на мојот живот. Но, имам намера да продолжам да пишувам за книги и автори сè додека не ја исцрпам важноста (за мене) на овој домен на реалноста.

Преземањето на неблагодарната задача да ги набројам сите книги што можам да се сетам дека сум ги прочитал ми дава екстремно задоволство. Не познавам автор кој бил доволно луд да се обиде да го стори ова. Можеби мојот список ќе предизвика поголема конфузија – но неговата цел не е тоа. Оние што знаат како да читаат човек, знаат како да ги читаат неговите книги.“

Во предговорот, размислувајќи за искуството од составувањето на својата листа, Милер ги повторува претходните размислувања за нечитањето како интелектуален избор на исто ниво со самото читање:

„Еден од резултатите од ова самоиспитување – бидејќи тоа е она на што се сведува пишувањето на оваа книга – е потврденото верување дека треба да се чита сè помалку и помалку, а не повеќе и повеќе… Не сум читал ни приближно толку колку истражувачот, оној што е заљубен во книги, па дури ни „добро образованиот“ човек – но сепак несомнено сум читал сто пати повеќе отколку што требало да читам за мое добро. Се вели дека само еден од петмина во Америка се читатели на „книги“. Но, дури и овој мал број чита премногу. Ретко некој живее мудро или целосно.“

Повторувајќи ги своите сознанија за оригиналноста, тој продолжува:

„Огромниот корпус на литература, во секоја област, е составено од предадени идеи. Прашањето – кое за жал, никогаш не е решено – е до кој степен би било ефикасно да се ограничи огромната понуда на евтина храна. Едно е сигурно – неписмените дефинитивно не се најмалку интелигентните меѓу нас. Ако некој бара знаење или мудрост, тогаш подобро е да се оди директно до изворот. А изворот не е научникот или филозофот, не е учителот, светецот или учителот, туку самиот живот – директно искуство на животот. Истото важи и за уметноста. И тука можеме да се ослободиме од „учителите“.“

„Книгите во мојот живот“ продолжува да го истражува ткивото на интелектуалниот живот на Милер, исткаено од поширок дискурс за креативноста и знаењето. Шест децении по објавувањето, таа останува подеднакво безвременска и актуелна.

Извор.